Afgelopen december werden de wijzigingen aangekondigd en vanaf 1 juli gaan deze in. Om de introductie en verspreiding van Xylella fastidiosa, een prioriteit Quarantaine organisme, te voorkomen gelden er in de EU-noodmaatregelen. Deze maatregelen zijn gewijzigd en per 1 juli 2025 gelden er extra vereisten (toets verplichting en traceerbaarheidscode) voor nieuwe risicoplanten.

Te weten: Lavandula angustifolia, Lavandula x intermedia, Lavandula latifolia, Lavandula stoechas en Salvia rosmarinus.

Sinds 2017 gelden er in de EU-noodmaatregelen om de introductie en verspreiding van Xylella te voorkomen. Deze maatregelen, vastgelegd in de EU-verordening 2020/1201, zijn sindsdien meerdere keren gewijzigd op basis van nieuwe inzichten. Afgelopen jaar zijn de bestaande maatregelen geëvalueerd, wat heeft geleid tot nieuwe voorstellen. Deze voorstellen zijn door de Europese Commissie geïmplementeerd en op 27 september 2024 vastgelegd in nieuwe wijzigingen gepubliceerd in verordening 2024/2507.

Vanaf 1 juli 2025 extra vereisten voor nieuwe risicoplanten
In deze wijzigingen zijn onder andere nieuwe waardplanten toegevoegd aan de lijst van waardplanten met verhoogd risico op verspreiding van Xylella fastidiosa, namelijk: Lavandula angustifolia, Lavandula x intermedia, Lavandula latifolia, Lavandula stoechas en Salvia rosmarinus.

Voor deze planten zijn vanaf 1 juli 2025 de aanvullende eisen van kracht:

• Een toets verplichting voor de eerste keer dat het product in het verkeer wordt gebracht.
• Een traceerbaarheidscode (C) op het plantenpaspoort voor zowel handel tussen professionele marktdeelnemers als materiaal bestemd voor de eindconsument.

Deze eisen gelden nu al voor Coffea, Lavandula dentata, Nerium oleander, Olea europaea, Polygala myrtifolia en Prunus dulcis.

De wijziging m.b.t. toets verplichting geldt ook voor derde landen die planten exporteren naar de EU. Vanaf 1 juli 2025 zal hier bij import op gecontroleerd worden.

Klik hier voor meer informatie

Zuid-Amerikaanse platworm vormt bedreiging voor planten
Zweden neemt noodmaatregelen bij import

Een uitheemse platworm verspreidt zich via plantenhandel en bedreigt de vruchtbaarheid van grond. Zweden heeft al noodmaatregelen genomen bij import.

De uitheemse platworm betreft Obama nungara, de grote gevlekte landplatworm die oorspronkelijk uit Brazilië en Argentinië komt. Via plantenhandel verspreidt deze platworm zich over de wereld. In 2008 is Obama nungara voor het eerst aangetroffen op het Britse eiland Guernsey. Inmiddels is de platworm elders in het Verenigd Koninkrijk gevonden, in Spanje, Frankrijk, Portugal, Italië, Zwitserland en België.

Eet bodemdieren, waaronder regenwormen
De NVWA heeft in 2020 het risico voor Nederland beoordeeld. In 2023 heeft Minyoo Advies, in opdracht van de NVWA, een aanvullende verkenning uitgevoerd naar Obama nungara en andere uitheemse landplatwormen. Uit een inventarisatie bij 25 kassen op kwekerijen, hortussen en dierentuinen bleken in 16 kassen 125 landplatwormen voor te komen. Hiervan waren er 101 uitheems en 29 exemplaren van Obama nungara in 3 kassen.

Obama nungara eet onder andere regenwormen, daarom vormt deze soort een potentieel indirect risico voor de vruchtbaarheid van grond. Vanuit Brazilië en Argentinië is bekend dat de platwormen veel (andere) bodemdieren eten, waardoor er een mogelijk groot effect is op ecosystemen.

De platworm is nog niet EU-gereguleerd, maar Obama nungara wordt nu wel meegenomen in de EU-consultatie over uitbreiding van de EU-lijst van invasieve exoten. Lees hier de EU-risicobeoordeling. Zweden heeft alvast wel noodmaatregelen genomen om introductie en verspreiding van de platworm tegen te gaan. De Zweedse overheid heeft deze informatie gedeeld met Zweedse afnemers/inkopers.

Handel op Zweden? Volg deze 10 stappen
Zweden beschouwt nu al het plantmateriaal uit Europa als risicovol, omdat de platworm reeds op verschillende planten van diverse bedrijven is gevonden. Zweden gaat er voorlopig van uit dat alle import besmet kan zijn. Dit moet u doen voordat u planten naar Zweden verstuurt:

• Draag handschoenen, want slijm van de platworm kan je huid irriteren.
• Gebruik bij controle ook overdag een zaklamp, want platwormen lichten dan vaak op. Ze zijn wel vooral na schemering actief.
• Controleer (pot)grond op platworm door pot, container of tray los te halen.
• Kijk ook onder pot, container of tray.
• Let ook op mogelijke eitjes (0,5 cm; donkerrood/donkerbruin).
• Verzamel alle gevonden platwormen en/of eitjes.
• Giet er kokend water overheen of stop ze een dag in de vriezer; dan gaan ze dood.
• Snijd platworm niet in delen; dit is niet afdoende om hem te doden.
• Isoleer tijdelijk de planten waarin de platworm is gevonden, en controleer ze opnieuw de volgende dag.
• Ga bij meerdere vondsten door met bovenstaande stappen. Twee dagen niets meer gevonden? Dan is het risico op verspreiding geminimaliseerd en mogen de planten in Zweden binnenkomen.

Bron: LTO

Per 1 januari 2025 zullen de volgende wijzigingen in werking treden.

1. Splitsing van het kenmerk S53 Potmateriaal in 2 kenmerken: S53 Potmateriaal ompot en S99 Potmateriaal kweekpot.
2. Invoering van kenmerk I02 voor de planthoogte-ranges.

Ad 1 De belangrijkste reden om kenmerk S53 te splitsen is dat er slechts één waarde per kenmerk kan worden meegegeven. Door de splitsing kan zowel het materiaal van de ompot (S53) als van de kweekpot (S99) worden meegegeven.

Ad 2 Kenmerk I02 (minimum planthoogte incl. pot, ranges) wordt aanmaakt zodat de bestaande waardes m.b.t. ranges in planthoogte een eigen kenmerk krijgen, met name bedoeld voor de boomkwekerij. De waardes m.b.t. de ranges zullen worden overgeheveld van kenmerk S02 naar kenmerk I02.

Per 1 januari 2025 kunnen kenmerk S53 (potmateriaal ompot) en kenmerk S99 (potmateriaal kweekpot) gebruikt worden om het materiaal van de ompot en de kweekpot te specificeren. Daarnaast kan als extra kenmerk I02 gebruikt worden om ranges in planthoogte mee te geven, naast het reeds bestaande kenmerk S02 (minimum planthoogte inclusief pot).

Wilt u sierplanten van Prunus of Malus exporteren naar het Verenigd Koninkrijk (VK)? Dan moet u uw planten laten toetsen op het Tomato ringspot virus (ToRSV). Dit kan alleen als u in het register van Naktuinbouw bent opgenomen. Meld u voor 15 september aan.

Eisen voor export naar het VK
Sierplanten van Prunus en Malus moeten voor export naar het VK vrij zijn van ToRSV. Dit virus is recent in Nederland (in vaste planten) aangetroffen. Daarom moet u uw planten eerst laten toetsen op het virus.

Aanpak op uw bedrijf
Wilt u Prunus of Malus voor sierdoeleinden kunnen leveren voor export naar het VK? Dan moet Naktuinbouw een monster nemen op uw bedrijf en dit onderzoeken. Het monster is een verzamelmonster uit vijf grote verschillende partijen van het geslacht op uw bedrijf. Wilt u zowel Prunus als Malus kunnen leveren? Dan moet van ieder geslacht een monster genomen worden.

Let op, er zijn uitzonderingen:

• Deze regel geldt niet voor Prunus laurocerasus en Prunus lusitanica. Het VK beschouwt deze Prunus-soorten niet als waardplant. Daarom zijn ze uitgezonderd van deze eis.
• Een monster is ook niet nodig als u alleen maar fruitgewassen inclusief onderstammen produceert. Planten van Prunus en Malus die bestemd zijn voor fruitteelt moeten vrij zijn van het virus. Op basis van alle beschikbare informatie stelt de NVWA dat de productieketen van deze geslachten vrij is van het virus, waarmee dus aan deze eis is voldaan.

Register Naktuinbouw
Vanaf 15 september is levering van Prunus en Malus aan het VK alleen toegestaan als u in het register van Naktuinbouw staat. Meld u hiervoor zo snel mogelijk aan, maar uiterlijk 15 september. Aanmelden kan via deze aanmeldlink.

Na aanmelding volgt zo spoedig mogelijk de bemonstering. Testen uw planten positief op ToRSV? Dan wordt u uit het register verwijderd en is levering voor het VK niet meer mogelijk. De partij mag ook niet meer in het handelsverkeer van de Europese Unie gebracht worden. Andere maatregelen zijn niet aan de orde.

Toetsing op bedrijfsniveau
De toetsing gebeurt op bedrijfsniveau. Het is niet mogelijk om iedere individuele partij te toetsen, zeker niet op korte termijn. De export van deze producten is omvangrijk, het gaat om grote aantallen partijen en stuks. Daarom volstaat vooralsnog een monster per geslacht per bedrijf. De NVWA heeft dit afgestemd met Defra, de Britse evenknie.

Bron: De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)